Τελικά η υπεράσπιση του Τζέιμς Μακ Κόρμικ (James McCormick) απεδείχθη τόσο αναποτελεσματική όσο και ο εντοπιστής εκρηκτικών του. Μετά από τρεισήμισι μήνες έρευνας της αστυνομίας της κομητείας του Σόμερσετ, το μυστικό του 57χρονου Βρετανού τελικά αποκαλύφθηκε. Την Πέμπτη 2 Μαΐου καταδικάστηκε σε δεκαετή κάθειρξη για απάτη. Αλλά πόσοι νεκροί να βαραίνουν εντωμεταξύ τη συνείδησή του;
Όπως όλα τα καλά ψέματα, έτσι κι αυτό του Τζέιμς Μακ Κόρμικ, έπρεπε να είναι αρκετά τερατώδες για να πείσει. Ο επιχειρηματίας δήλωσε πως είχε ανακαλύψει μια επαναστατική τεχνολογία που θα επέτρεπε να εντοπίζονται τυχόν εκρηκτικά σε ακτίνα ενός χιλιομέτρου.Υλοποιούσε έτσι, ούτε λίγο, ούτε πολύ, τα πιο τρελά όνειρα των υπηρεσιών πληροφόρησης όλου του κόσμου. Αρκούσε να κρατήσει κανείς στο χέρι τον απλό μηχανισμό -που μοιάζει με μεγάλο αναπτήρα- και η κεραία του, που θυμίζει εκείνη των ραδιοφώνων, θα στρεφόταν αλάνθαστα προς το σημείο όπου κρυβόταν ο εκρηκτικός μηχανισμός. Αλλά ακόμα καλύτερο ήταν που ο «προωθημένος μηχανισμός εντοπισμού» (ADE) (μια ονομασία αρκετά απροσδιόριστη ώστε να προσδίδει κύρος), εντόπιζε και ναρκωτικά, ελεφαντοστό, τραπεζογραμμάτια κάθε είδους, ακόμα και ανθρώπους.
Κι όλα αυτά με μια λειτουργία αφοπλιστικά απλή: αρκούσε να τοποθετηθεί σε ένα γυάλινο βαζάκι ένα μικρό κομμάτι κάποιου εκρηκτικού -ή όποιας άλλης ουσίας επιδιωκόταν ο εντοπισμός της- μαζί με το ειδικό αυτοκόλλητο, που υποτίθεται πως απορροφούσε τους «ατμούς» της ουσίας. Στη συνέχεια το αυτοκόλλητο επικολλάτο σε μια πλαστική κάρτα που με τη σειρά της τοποθετούνταν στην ειδική υποδοχή της συσκευής. Αυτό ήταν όλο! Το μόνο που είχαν πια να κάνουν οι πράκτορες των υπηρεσιών ασφαλείας ήταν να περιπολούν με τον θαυματουργό μηχανισμό ανα χείρας -και να ματαιώνουν με ευκολία κάθε απόπειρα δολοφονίας ή λαθρεμπορίου.
Ραδιαισθησία
Ποια όμως ήταν η επιστήμη πίσω από το θαυματουργό κουτί; «Θυμίζει αρκετά τη ραδιαισθησία» αποκάλυψε σχετικά, χωρίς καν να μειδιάσει, ο Μακ Κόρμικ σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις που παραχώρησε στο BBC το 2009. Τη ραδιαισθησία, δηλαδή την υποτιθέμενη δυνατότητα ορισμένων ανθρώπων να εντοπίζουν τον υδροφόρο ορίζοντα χάρη στο «ενεργειακό πεδίο» του, πράγμα εντελώς ανεπιβεβαίωτο επιστημονικά. Αλλά με τιμή που κυμαινόταν από τις 5 χιλιάδες δολάρια ο ένας για τους φτηνότερους ADE, ως τις 40 χιλιάδες για τους τελειότερους, κανείς δεν τολμούσε να αμφισβητήσει την σοβαρότητα του εγχειρήματος.
Αποτέλεσμα: υπηρεσίες πληροφοριών από όλο τον κόσμο έσπευσαν να αποκτήσουν την εφεύρεση. Το Ιράκ, που ζούσε υπό τη δαμόκλειο σπάθη των καθημερινών αχεδόν τρομοκρατικών επιθέσεων, έγινε ο βασικός αγοραστής ADE, ακολουθούμενο από το Αφγανιστάν, επίσης θύμα πολλών επιθέσεων αυτοκτονίας, αλλά και τη Νιγηρία, τη Σαουδική Αραβία, τη Γεωργία, την Αλγερία. Ο στρατός και η αστυνομία της Ταϊλάνδης προμηθεύτηκαν επίσης τον εξοπλισμό τους, όπως και η Λιβύη του Καντάφι (Gaddafi) ή οι Κενυάτες «ρέιντζερ». Ακόμα και ηειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ στο Λίβανο υπέγραψε στα τσεκ παραγγελιών του ADE, ενώ οι σωματοφύλακες του Μισέλ Αούν (Michel Aoun) περιφέρονταν επί σειρά ετών κρατώντας σοβαρότατοι τους ADE τους. Εν πάση περιπτώσει, ο κ. Μακ Κόρμικ πούλησε τελικά γύρω στους 7,000 ADE, με κέρδος άνω των 50 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο παχύς κύριος με το μικρό γκρίζο μουστάκι και τα τραβηγμένα προς τα πίσω μαλλιά τελικά δεν ήταν παρά ένας τσαρλατάνος. Τα κουτιά του ήταν εντελώς άχρηστα. Εξάλλου δεν διέθεταν ούτε καν μπαταρία, ούτε και κανένα άλλο λειτουργικό εξάρτημα. Η κεραία τους δεν εντόπιζε απολύτως τίποτα. Η υποτιθέμενη «ηλεκτρονική κάρτα» που έπρεπε να προσαρμοστεί στο μηχάνημα, είχε τυπωμένο πάνω της ένα απλοϊκό ηλεκτρικό κύκλωμα, σαν κι αυτά στα αντικλεπτικά συστήματα των καταστημάτων.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι επιθέσεις συνεχίστηκαν χωρίς οι ADE να εντοπίσουν το παραμικρό.«Η απατηλή σας δραστηριότητα που συνίστατο στην πώληση απολύτως άχρηστων συσκευών με αποκλειστικό σκοπό την πελώρια αισχροκέρδεια, πρόσφερε επίσης μια πλασματική αίσθηση ασφάλειας, που κατά πάσα πιθανότητα συνέβαλε στο να σκοτωθούν και να τραυματισθούν πολλοί αθώοι», έλεγε ήταν η ετυμηγορία του δικαστή Ρίτσαρντ Χόουν (Richard Hone). Μολοταύτα ο κ.Μακ Κόρμικ φαίνεται πως δε θα δικαστεί για εγκληματικές πράξεις, καθώς είναι ιδιαίτερα δύσκολο να στοιχειοθετηθεί η σχέση μεταξύ μιας τρομοκρατικής επίθεσης που δεν απετράπη και της αγοράς των ADE του.
Το Ιράκ, ο καλύτερος πελάτης
Εκεί που οι ADE πραγματικά μοσχοπούλησαν, ήταν στο Ιράκ. Μεταξύ 2008 και 2010, η χώρα δαπάνησε 45 εκατομμύρια ευρώ για την αγορά των κουτιών. Πριν εγκαταλείψει τη χώρα, ο αμερικανικός στρατός είχε επιχειρήσει πολλές φορές να αποθαρρύνει αυτές τις αγορές, εξηγώντας στους Ιρακινούς ιθύνοντες πως τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά ήταν το αποτελεσματικότερο μέσο αποτροπής επιθέσεων με εκρηκτικές ύλες. Μάταια. Εκείνη την εποχή οι ιρακινές αρχές θεωρούσαν τους ΑDE ως την πανάκεια κατά του πρωτοφανούς κύματος επιθέσεων της περιόδου 2006-2008.
Προκειμένου να κατορθώσουν να σταματήσουν τους καμικάζι που τριγυρνούσαν στη Βαγδάτη σε αναζήτηση κάποιου στόχου, οι ιρακινές αρχές, επικουρούμενες από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, δημιούργησαν στην πρωτεύουσα ένα πυκνό δίκτυ από σταθμούς ελέγχου. Κάθε αστυνομικός χρησιμοποιούσε εκεί τους ΑDΕ σύμφωνα με τα γούστα του: πριν οι διαβόητοι ADE του κ. Μακ Κόρμικ αρχίσουν να ανιχνεύουν τον ύποπτο χώρο, άλλοι αστυνομικοί έδειχναν απολύτως συγκεντρωμένοι στο έργο τους, άλλοι ήταν δήθεν «χαλαροί»· άλλοι απαιτούσαν από τους οδηγούς να κατεβάζουν τα τζάμια του, άλλοι να σταματήσουν τις μηχανές ή να κλείνουν το κινητό τους. Υπήρχαν εκείνοι που κρατούσαν τα κουτιά προτεταμμένα προς τα αυτοκίνητα και άλλοι, πιο αμελείς, που απλά τα έβαζαν στη μασχάλη και παρακολουθούσαν την κίνηση. Στην πραγματικότητα κανένα κουτί δεν έδειξε ποτέ τίποτα, αν και κατά καιρούς ορισμένοι αστυνομικοί, από ένστικτο ή αυθυποβολή, συνέδεσαν την πιο εμπεριστατωμένη έρευνα κάποιου ύποπτου αυτοκινήτου με την συσκευή.
Το άνοιγμα της έρευνας του 2009
Το 2009, ο γενικός επιθεωρητής του ιρακινού υπουργείου εσωτερικών Ακίλ Αλ-Τουρεχί (Akil Al-Turehi), άνοιξε μια έρευνα για τους ΑDΕ. Έξι ως δεκαπέντε ανώτεροι κυβερνητικοί παράγοντες κατηγορούνται πως δωροδοκήθηκαν προκειμένου να αγοραστούν χιλιάδες από τις θαυματουργές συσκευές του Τζέιμς Μακ Kόρμικ. Τρεις από αυτούς βρίσκονται ήδη στη φυλακή. Μεταξύ τους και ο τέως υπεύθυνος πολιτικής προστασίας της Βαγδάτης, στρατηγός Τζιχάντ Αλ-Τζαμπαρί(Jihad Al-Jabari).
Οι ADE έγιναν συνώνυμο του κυνισμού και της διαφθοράς των Ιρακινών κυβερνώντων. Πιο πριν, τα κουτιά είχαν συνδεθεί με το κυκλοφοριακό πρόβλημα και συγκέντρωναν το μίσος των αυτοκινητιστών. Σήμερα, κανείς πια δεν τα θεωρεί ούτε κατ' ελάχιστον αξιόπιστα, πλην των αστυνομικών που συνεχίζουν να τα χρησιμοποιούν λες και δεν τρέχει τίποτα.
Όταν τους ρωτήσαμε κατά τη διάρκεια μιας επισκέψεώς μας στην Βαγδάτη, οι περισσότεροι εξακολουθούν να αρνιούνται το αυτονόητο, χωρίς να μπορούμε να πούμε αν το κάνουν από παρεξηγημένη περηφάνια ή από αμηχανία που πιάστηκαν τόσο κορόιδα από τους ανωτέρους τους. Πώς είναι δυνατό να ξεγελάστηκε τόσος πολύς κόσμος για τόσα πολλά χρόνια; «Είναι πραγματικά απίστευτο. Αλλά ο Μακ Κόρμικ ήταν ένας απατεώνας επιπέδου, που είχε αναπτύξει επί χρόνια τις τεχνικές εξαπάτησης που χρησιμοποιούσε. Ήταν πολύ καλός στο παιχνίδι αυτό», απαντάει λακωνικά ο Νίγκελ Ροκ (Nigel Rock), ο Βρετανός αστυνομικός που ήταν επικεφαλής των ερευνών για τον Μακ Κόρμικ. «Ισχυριζόταν πως διέθετε τέσσερα "μυστικά" ερευνητικά εργαστήρια στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Ρουμανία.
Ο τύπος είχε υιοθετήσει όλα τα εξωτερικά γνωρίσματα του τέλειου επιχειρηματία. Τα πολυτελή επιχειρηματικά του φυλλάδια παρουσιάζαν διεξοδικά όλα τα πλεονεκτήματα των διαφόρων προϊόντων, με ακατανόητους όρους που απέπνεαν εμβρίθεια και εμπειρογνωμοσύνη. Το σχετικό διαφημιστικό βίντεο δεν φειδόταν των εντυπωσιακών τρικ: ένα αυτοκίνητο εκρήγνυται σε αργή κίνηση· αμέσως μετά, ένα σπίτι τινάζεται στον αέρα, από μια βόμβα μεγάλης ισχύος, σε μια σκηνοθετική ατμόσφαιρα αντάξια μιας ταινίας του Τζέιμς Μποντ (James Bond). «Προλάβετέ το!»,διακηρύσσει το διαφημιστικό σλόγκαν.
Αποτελεσματικό ακόμα και κάτω απ' το νερό
Το θράσος του Βρετανού απατεώνα εκπλήσσει. Σε ένα ενημερωτικό βίντεο που εξακολουθεί να παραμένει αναρτημένο στο YouTube, ο Μακ Κόρμικ εξηγεί πειστικότατα πως η τεχνολογία του ΑDE λειτουργεί εξίσου καλά και μέσα στο νερό. Στο ίδιο βίντεο αφηγείται πώς άρχισε να τελειοποιεί το ADE από το 1997. Αλλά η εφεύρεσή του βρήκε την ανταπόκριση που της άξιζε μόνο το 2001, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. «Ήταν οι δίδυμοι πύργοι που επέβαλαν τον φόβο στα μυαλά των ανθρώπων», όπως το θέτει ο ίδιος.
Πράγματι, ο Τζέιμς Μακ Κόρμικ αξιοποίησε ιδανικά το φόβο για την τρομοκρατία. Προκειμένου να «τελειοποιήσει» την συσκευή του αγοράζει στις ΗΠΑ μερικές συσκευές που εντοπίζουν τα χαμένα μπαλάκια του γκολφ. Παραλλάσσει ελαφρώς τις συσκευές αυτές και τις πουλάει είκοσι πέντε φορές ακριβότερα. Το χρήμα αρχίζει να ρέει άφθονο για αυτόν τον απατεωνίσκο, που κατάγεται από μια ταπεινής καταγωγής οικογένειας του Λίβερπουλ κι εγκατέλειψε το σχολείο χωρίς κανένα πτυχίο, πλην ορισμένων πιστοποιητικών τεχνικής κατάρτισης από το γυμνάσιο. Η μεγάλη ζωή ξεκινά: αγοράζει άλογα στην κόρη του· κυκλοφορεί με μία πόρσε καγιέν· στο Μπαθ αποκτά το σπίτι του ηθοποιού Νίκολας Κέιτζ (Nicolas Cage) με πάνω από 5 εκατομμύρια ευρώ. Με άλλα 2 εκατομμύρια ευρώ, αγοράζει ένα μεγάλο αγρόκτημα στο Τόντον, στην καταπράσινη ύπαιθρο της δυτικής Αγγλίας, όπου και επιλέγει να κατοικήσει μόνιμα. Και δεν υπολογίζουμε καν μια βίλα στην Κύπρο, μια άλλη στη Φλόριντα κι ένα κότερο «Sunseeker». Στις φωτογραφίες απεικονίζεται να κρατάει χαλαρά το πηδάλιο του «καμαριού» του, φορώντας ένα λευκό πόλο και κρατώντας στο ελεύθερο χέρι του ένα ποτήρι κόκκινο κρασί.
Σήμερα οι βρετανικές αρχές επιδιώκουν να κατασχέσουν την περιουσία του. Έχουν ήδη «παγώσει» 18 εκατομμύρια ευρώ, αλλά εκτιμάται πως υπάρχουν άλλα τόσα που έχουν «ξεπλυθεί» στην Κύπρο, το Μπελίζε, τη Βηρυττό.
Πάντως σήμερα μπήκε πια ένα τέλος στις απατεωνιές του Μακ Κόρμικ. Αλλά στο Ιράκ, οι μηχανισμοί εντοπισμού εκρηκτικών που εμπνεύστηκε συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται, ως συνήθως. «Δεν είναι δυνατό να σταματήσουμε τη χρήση τους έτσι ξαφνικά. Θα ήταν σαν να παραδεχόμαστε δημόσια πως μας έπιασαν κορόιδο», μας εξήγησε ένας από τους ελάχιστους Ιρακινούς αστυνομικούς που παραδέχεται πως οι ΑDΕ είναι εντελώς άχρηστοι. «Στο κάτω-κάτω, ακόμα κι αν δεν μπορούν να αποτρέψουν τις βομβιστικές επιθέσεις, μας δίνουν τουλάχιστο πρόφαση για να πραγματοποιούμε τους ενδεικτικούς μας ελέγχους -παλαιού τύπου».
Οι Christophe Ayad και Eric Albert είναι δημοσιογράφοι της «μοντ»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου