Πέμπτη 3 Ιουλίου 2014

Security Mentoring & Coaching.( ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ SECURITY MANAGER)

Σπύρος Κυριακάκης
Ερευνητής Security Management,
Εκπαιδευτής και Συγγραφέας
Γεώργιος Κεραμιδάς
EO/Prof. Security Training
Dr. Ιωάννης Νομικός
Διευθυντής R.I.E.A.S.**

Security Mentoring
& Coaching
Δυο έννοιες με ιδιαίτερη δυναμική και
προοπτική στο τομέα της διοίκησης και
διαχείρισης θεμάτων ασφάλειας είναι
αναμφισβήτητα το Security mentoring και
security coaching.
Η εξέλιξη προς το συνθετότερο αφορά όχι μόνο στις κύριες ό-
ψεις και λειτουργίες του security αλλά και στις επιμέρους λει-
τουργίες και στους συνδέσμους μεταξύ τους - και μάλιστα τις
περισσότερες φορές το βάρος πέφτει στους συνδέσμους. Τού-
το διότι η δυναμική που αποδίδουν είναι αυτή που αποφέρει
την απόδοση και πραγματώνεται το βέλτιστο αποτέλεσμα. Ό,τι
συμβαίνει δηλαδή με την απόδοση του επιδιωκόμενου ολικού
ποσού θερμότητας, σε ένα θερμοδυναμικό σύστημα. Ο λόγος
για το μέγεθος, γνωστό διεθνώς με τον ελληνικό όρο «Εν-
θαλπία». Συμβολίζεται με το γράμμα “Η” και αποτελεί προσ-
διοριστική έννοια στις χημικές αντιδράσεις. Γεφυρώνοντας τη
φαινομενικά αφηρημένη, θεωρητική - συμβολική αυτή προ-
σέγγιση, με την πραγματικότητα του security, εντοπίζουμε την
αδυναμία στη σημαντικότερη υπευθυνότητά του. Αυτήν της εκ-
παίδευσης (σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα του Πανεπι-
στημίου UNISA, Ταξίαρχο Piet Steyn). Όπως σε όλες τις εκπαι-
δεύσεις οποιουδήποτε γνωστικού αντικειμένου, το ίδιο και στις
εκπαιδεύσεις ασφαλείας ισχύει ο κανόνας της «Ημιζωής» ή
t/2. Απαξίωση των μισών τουλάχιστον από τις χρήσιμες γνώ-
σεις που αποκτήθηκαν. Ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο
υπάρχει και διαφορετική «ημιζωή». Δηλώνει επίσης ότι δεν
μπορεί κάποιος να μάθει «εφάπαξ» όλα όσα θα του χρεια-
στούν στην επαγγελματική του ζωή, σε μία κοινωνία με ολοέ-
να πολυπλοκότερες ανάγκες που αντανακλούν στο κάθε ε-
πάγγελμα. Συνεπώς, υποδηλώνει την ανάγκη της συνεχιζόμε-
νης εκπαίδευσης (δια βίου). Μία ταχεία απαξίωση των νέων
γνώσεων αποτελεί την αγωνία του κάθε εκπαιδευτή και του
συμβούλου εκπαίδευσης. Κατά πόσο δηλαδή έχει λειτουργή-
σει ο σχηματισμός συνάφειας κατά τον SCHNOTZ, 1986, (σχετ.
HOLMBERG σελ. 120), όσον αφορά στην εφαρμογή των νέων
γνώσεων που μόλις αποκτήθηκαν στην πράξη.
Πράγματι, μετά το τέλος της κάθε εκπαιδευτικής διεργασίας -
κυρίως επιμορφωτικής - και από τη στιγμή που θα τελειώσει
μία εκπαίδευση μέχρι τη στιγμή που θα αρχίσει η εφαρμογή
των όσων διδάχτηκαν από τους «άρτι εκπαιδευθέντες», ο χρό-
νος δρα εις βάρος των γνώσεων. Πολλά που φαίνονταν ξεκα-
θαρισμένα σε όσους εκπαιδεύτηκαν μέσα στο διδακτήριο, στην
πράξη φαίνονται να μην είναι έτσι. Τότε αρχίζουν και τα ερω-
τηματικά. Όσοι εκπαιδεύτηκαν, καταλαβαίνουν ότι υπάρχει έ-
να πρόβλημα χρήσης των γνώσεωνπου αποκτήθηκαν. Αυτό γί-
νεται εντονότερο στη δι-αντίδραση αυτών που εκπαιδεύτηκαν
με το περιβάλλον, όπως παρατηρούν οι ΝΟΥΕ και PIVETEAU
(1999:157).
Ο ίδιος χώρος, οι ίδιες βάρδιες, οι ίδιοι άνθρωποι, το ίδιο λεξι-
λόγιο στο χώρο εργασίας, δημιουργούν διαφορά και η διαφο-
ρά είναι «στρεσσογενής». Μοιραία, ο «άρτι εκπαιδευθείς» ε-
πιστρέφει για ασφάλεια στο γνωστό μονοπάτι των παλαιών συ-
νηθειών, άρα και των παλαιών πρακτικών, με αποτέλεσμα η
συντριπτική πλειοψηφία των νέων γνώσεων να απαξιώνεται ά-
μεσα.
Όταν σχεδιάζουμε μία εκπαίδευση πρέπει να στοχεύουμε με-
τά τον ορίζοντα της εκπαίδευσης. Πρέπει να στοχεύουμε στη
δημιουργία ικανών στελεχών με γνώση, με
καινούριες ψυχοκινητικές δεξιότητες στην
πράξη.
Και εδώ αποκτούν ισχυρή δυναμική τα λε-
γόμενα security mentoring και security
coaching. Η «προπονητική» σε συμβουλές
και στην κατάδειξη του πώς εφαρμόζουμε
στην πράξη αυτά που μάθαμε θεωρητικά.
Ο όρος coaching, μπορεί να εφαρμοστεί σε
μια άτυπη σχέση μεταξύ δύο ατόμων, όπου
το ένα έχει μεγαλύτερη εμπειρία και τε-
χνογνωσία από το άλλο και παρέχει συμβουλές και καθοδήγηση μέσα από μια διαδι-
κασία μάθησης. Βασικά, έχουμε να κάνουμε στην ουσία με προπονητική που διατυ-
πώνει τις βασικές αρχές, αποκαλύπτει τις νομοτέλειες που διέπουν την προπονητι-
κή διαδικασία και αναπτύσσει τις μεθοδικές καθοδηγήσεις της. Είναι η θεωρία των ε-
νεργειών της προπόνησης. Περιλαμβάνει όλες τις αναφορές, τους κανόνες, τα συ-
στήματα των κανόνων και το χειρισμό τους κατά την προπόνηση και ιδιαίτερα στους
πάσης φύσης αγώνες, όπως και αυτού που ξεκινά αμέσως μετά τη θεωρητική εκπαί-
δευση/ επιμόρφωση στα θέματα security και αφορά στην προσπάθεια εφαρμογής
τους στην πράξη.
Ο Σύμβουλος θα απελευθερώσει τις δυνάμεις εκείνες που θα διοχετεύσουν τις γνώ-
σεις της εκπαίδευσης ή της επιμόρφωσης στο πεδίο της εφαρμογής. Τότε θα επι-
συμβεί ένα φαινόμενο ανάλογο με αυτό της “Ενθαλπίας”. Ο ρόλος όμως του Συμ-
βούλου δεν σταματά εκεί. Στην πραγματικότητα, λειτουργεί ως ο προσωπικός manager
κάθε εκπαιδευθέντα, μέχρι ο εκπαιδευόμενος να φτάσει στη «στήριξη» όπως
λέμε στις πτήσεις. Προς τούτο, τους βοηθά να:
:Αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τη φιλοσοφία του επαγγέλματος, το βάθος. Με
αυτόν τον τρόπο θα ανορθωθεί και θα ενισχυθεί η αυτοεκτίμησή τους.
:Καλλιεργήσουν πνεύμα έρευνας.
:Συνδυάσουν τα δύο πιο πάνω, ώστε να ενεργούν με αυτοπεποίθηση, δείχνοντας
επαγγελματισμό με λόγια, πράξεις, γλώσσα σώματος, εμφάνιση και παράσταση.
:Αποδώσουν αμέσως επαγγελματικά, χρησιμοποιώντας τις νέες δεξιότητες και να
αποσυνδεθούν από παλιές συνήθειες.
:Αναζητήσουν ευκαιρίες εκπαιδευτικού χαρακτήρα.
:Αποβούν αποτελεσματικοί στη λήψη αποφάσεων σε θέματα που αφορούν στον ε-
μπλουτισμό των γνώσεών τους. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνουν ικανοί από μόνοι τους
να ακολουθήσουν μία ευρετική πορεία προς τη γνώση.
:Αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους.
:Μετασχηματίσουν τη γνώση, σε αυτόνομη δράση.
:Συνδέουν τις γνώσεις τους με την πρόοδο της σταδιοδρομίας τους.
Τα Καθήκοντα Συμβούλων Εκπαίδευσης θεμάτων Security Management και Managing,
συνίστανται στα ακόλουθα:
:Να έχουν πλήρη γνώση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών σε σχέση με την επιστήμη
του Security Management και την πρακτική του (securitymanaging).
:Να διακρίνουν τα λεγόμενα εμπόδια στη μάθηση. Αυτά γίνονται αντιληπτά από την
εμπειρία. Ο Σύμβουλος νοιώθει πολλές φορές ότι κάποιοι, που μόλις εκπαιδεύ-
τηκαν, φαίνονται σαν να μην έχουν αφομοιώσει, αυτά που έμαθαν.
Τα εμπόδια αυτά έχουν ονομαστεί «φραγμοί» (ROGERS, σελ. 274) και αφορούν σε
φραγμούς στη μάθηση. Όχι φραγμούς στη συμμετοχή. Έχουν εντοπιστεί δύο κατη-
management Secur i ty Mentor ing & Coaching
γορίες παραγόντων φραγμών. Η πρώτη σχετίζεται με τις προ-
ϋπάρχουσες γνώσεις και συνήθειες, ενώ η δεύτερη αφορά
στους παράγοντες της προσωπικότητας.
1η Κατηγορία: Προϋπάρχουσες συνήθειες και γνώσεις
Η συνήθεια δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας. Μία ή περισσότε-
ρες δυσκολίες στη νέα γνώση, θα ωθήσουν σε στροφή προς
«γνωστά μονοπάτια». Οι προϋπάρχουσες γνώσεις αναστέλ-
λουν την προθυμία «ασχολίας με το καινούριο». Ο σύμβου-
λος δείχνει τον τρόπο (ROGERS, σελ. 278 έως 282).
2η Κατηγορία: Παράγοντες προσωπικότητας που εκδηλώνο-
νται με ‘‘στρες’’ (stress)
Το ‘‘στρες’’ εκδηλώνεται ως άγχος από το περιβάλλον και η έ-
νταση από εσωτερικούς παράγοντες του ατόμου, (LADIKOS,
συνεισφορά στο SECURITY FORUM, Πανεπιστημίου UNISA, Πρό-
γραμμα «Security Management»).
Επίσης οι σύμβουλοι εκπαίδευσης θα πρέπει:
:Να προσπαθούν να κατανοήσουν τις ανάγκες των εκπαι-
δευθέντων, εκφρασμένες ή όχι.
:Να συζητούν τις δυσκολίες.
:Να δίνουν ακριβείς πληροφορίες και συμβουλές.
:Να ζητούν ενημέρωση από τους ίδιους τους «προπονού-
μενους», για την πρόοδό τους και να κάνουν τις σχετικές
«ρυθμίσεις αποκλίσεων».
:Να κάνουν χρηστή διαχείριση του αρχείου που τηρούν, ώ-
στε το αρχείο να καταστεί ‘‘πόρος’’ αποτελεσματικότητας
της εκπαιδευτικής συμβουλευτικής.
:Να δίνουν συστατικές επιστολές, αλλά και βεβαιώσεις.
Σε κάθε συμβουλευτική συνάντηση, ο Coach/Mentor έχει 4 ρό-
λους ταυτόχρονα – οι οποίοι συγκεκριμένα είναι:
1. Manager, όπως είναι δηλαδή ο αρχηγός. Θεωρεί τους μόλις
εκπαιδευθέντες ως στελέχη και τους προετοιμάζει ανάλογα,
δηλαδή:
:Κερδίζει την εμπιστοσύνη και την αναγνώρισή τους.
:Ανακοινώνει το «Συμβόλαιο Mentoring».
:Αποτελεί παράδειγμα.
:Αναγνωρίζει και προβάλλει το έργο του καθενός.
:Ενθαρρύνει πρωτοβουλίες.
:Ελέγχει το έργο που αναθέτει.
:Εξηγεί τη σκοπιμότητα των εργασιών που αναθέτει.
:Καθοδηγεί και εμψυχώνει.
:Ανατροφοδοτεί.
:Είναι καλοπροαίρετος.
:Τηρεί την τάξη και κρατά το ρυθμό της συμβουλευτικής
σταθερό.
:Υποκινεί για παραπέρα μελέτη.
2. Κομιστής νέων γνώσεων. Είναι δηλαδή πρόθυμος να καθο-
δηγήσει και να συνδέσει τις νέες γνώσεις με τις παλαιές, ώ-
στε να οικοδομήσει τον αντικειμενικό σκοπό της εκπαίδευσης.
3. Συμμετέχων στην ίδια διεργασία (μέλος της ίδιας ομάδας).
Υπόκειται στις πιέσεις της ομάδας, αλλά γεφυρώνει χάσματα.
4.Είναι θεατήςκαι ακροατήςόλων όσα διαδραματίζονται. Τα μέ-
λη της ομάδας είναι ο θίασος που παρουσιάζει ένα έργο ενώ-
πιόν του και επιθυμεί την αναγνώριση.
Η Σύμβαση ή το Συμβόλαιο Mentoring.
Κάθε συμβόλαιο mentoring είναι άτυπο. Οι έχοντες περατώσει
την εκπαίδευση, έχουν ολοκληρωμένη πληροφόρηση στο τι
αναμένεται από αυτούς να πράξουν. Εξηγείται ότι η «Σύμβαση/
Συμβόλαιο Mentoring» αποτελείται από τρεις ενότητες. Η πρώ-
τη αφορά στον αντικειμενικό σκοπό, δηλαδή τι θα είναι σε θέ-
ση να κάνουν οι εκπαιδευόμενοι μετά το τέλος της συμβου-
λευτικής συνάντησης. Η δεύτερη ενότητα αφορά στη μεθο-
δολογία. Δηλαδή την οργάνωση που θα βοηθήσει την πορεία
προς την εφαρμογή των δεξιοτήτων. Η τρίτη ενότητα έχει στην
ουσία το περιεχόμενο της πρώτης. Απαριθμούμε ένα - ένα τα
προσδοκώμενα αποτελέσματα. Ενημερώνουμε τους μετέχο-
ντες τι θα είναι ικανοί να κάνουν μετά το τέλος της συμβου-
λευτικής συνεδρίας. Αυτό θα τους βοηθήσει, διότι θα συνδέουν
την επαγγελματική επιδίωξη με τις ανάγκες τους, όπως ιε-
ραρχούνται κατά Maslow και παρατίθενται στην αλληλουχία
του HERZBERG. Η σύνδεση αυτή θα λειτουργήσει αυτόνομα
και υποκινητικά για τους εκπαιδευόμενους.
Τέλος, το σπουδαιότερο είναι η προετοιμασία για συνεντεύ-
ξεις. Κύρια σημεία αποτελούν τα ακόλουθα:
:Τι είναι οι συνεντεύξεις. Γιατί θεωρούνται σημαντικές. Τι
«παίζεται» στις συνεντεύξεις. Πώς θα βγουν νικητές οι προ-
ετοιμαζόμενοι στο «σκάκι» της συνέντευξης.
:«Πλασάρισμα» του εαυτού τους.
:Συνέντευξη για πρόσληψη, για αξιολόγηση, συμβουλευτι-
κή, πρόσθετες ακροάσεις, απόλυση, πειθαρχικό θέμα, προ-
αγωγή.
:Τρόποι να προσαρμόσουν τα προσόντα τους στη συνέντευ-
ξη.
:Η γνώση και η έρευνα είναι το σημαντικότερο εργαλείο στις
συνεντεύξεις.
w w w . a s i s . c o m . g r
Ο μεγαλύτερος Παγκόσμιος Οργανισμός Στελεχών Ασφαλείας
Τώρα με δυναμική παρουσία και στην Ελλάδα!
:Προετοιμασία με άσκηση επί χάρτου για την κάθε περίπτω-
ση. Τι θα πρέπει να αποφεύγεται.
:Ποια τα μοντέλα αυτών που θα κάνουν τη διερευνητική συ-
ζήτηση και ποια τα μοντέλα αυτών που θα κάνουν την α-
ξιολόγηση στις συνεντεύξεις.
:Συζήτηση πριν την κύρια συνέντευξη, από τηλεφώνου ή α-
πό skype. Η λεγόμενη «ενσύρματη ή ασύρματη συνέ-
ντευξη».
:Κύρια συνέντευξη. Η ημέρα «D» και η ώρα «H».
:Πώς θα αντεπεξέλθει κάποιος σε ακατάλληλες ερωτήσεις.
:Τρόποι που κερδίζονται οι εντυπώσεις, με ερωτήσεις.
Coaching για νίκη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Συλλογή έργων «Όργανον». Σύγγραμμα: «Τοπικά» Ζ.
ΒΕΡΓΙΔΗΣ Δ., ΛΙΟΝΑΡΑΚΗΣ Α., ΜΑΚΡΑΚΗΣ Β., ΜΑΤΡΑΛΗΣ Χ.: «Ανοικτή και Εξ α-
ποστάσεως Εκπαίδευση-Θεσμοί και Λειτουργίες», τ. Α’, Ελληνικό Ανοικτό
Πανεπιστήμιο-Πάτρα,1998.
BIGGE Morris: «Θεωρίες Μάθησης Για Εκπαιδευτικούς». Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, Α-
θήνα.
«Course Manual Training Skills»: Mission to Albania of Police Experts and
Trainers (MAPEXT), 2001.
HOLMBERG Borje: «Εκπαίδευση εξ Αποστάσεως - Θεωρία και Πράξη», μτφ.
Ρούντυ ΠΑΓΙΔΑ, επιμ. Σπύρος ΠΑΝΕΤΣΟΣ, εκδ. ΕΛΛΗΝ του Εκδοτικού Ο-
μίλου ΙΩΝ, Αθήνα, 2002.
JARVIS Peter: «Adult and Continuing Education, Theory and Practice». Εκδ. Taylor
and Francis, 1985.
KYRIAKAKIS Spyridon: «Libri Standart I Punes Per Traznuesit e Policise Kufitare
». Εκδ. Από Πρόγραμμα CARDS-2001 (Community Assistance for
Reconstruction, Development and Stabilization). Albania-Tirana, Mars
(Μάρτιος) 2005.
ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΗΣ Ιωάννης: «Παραδόσεις Παιδαγωγικής Ψυχολογίας», 4η Έκ-
δοση, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα.
MARC E., GARCIA-LOCQUENEUX J., κ.α.: «Guide de méthodes et pratiques en
formation». (La pédagogie en Mouvement) Γαλλία, 2000.
NOYÉ Didier και PIVETEAU Jacques: «Πρακτικός Οδηγός του Εκπαιδευτή»,
μτφ. Ελευθερία ΖΕΗ. Σειρά: «Βιβλία για την Εκπαίδευση Ενηλίκων». Ε-
πιστημονικός Υπεύθυνος Σειράς Αλέξης ΚΟΚΚΟΣ. Εκδόσεις: ‘‘μεταίχμιο’’,
Αθήνα, Φεβρουάριος 1999.
RACE Phillip: «Το εγχειρίδιο της Ανοικτής Εκπαίδευσης». Μτφ. Ελευθερία
ΖΕΗ. Σειρά: «Βιβλία για την Εκπαίδευση Ενηλίκων». Επιστημονικός Υ-
πεύθυνος Σειράς: Αλέξης ΚΟΚΚΟΣ. Εκδόσεις: ‘‘μεταίχμιο’’, Αθήνα, Νο-
έμβριος 1999.
ROGERS Alan: «Η Εκπαίδευση Ενηλίκων», μτφ. Μαρία Κ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ και
Μαρία ΤΟΜΠΡΟΥ. Σειρά: «Βιβλία για την Εκπαίδευση Ενηλίκων.» Επι-
στημονικός Υπεύθυνος Σειράς: Αλέξης ΚΟΚΚΟΣ. Εκδόσεις: ‘‘μεταίχμιο’’,
Αθήνα, Ιούνιος 1999.
«Q 13 – Quality in thirteen questions»: European Police College (CEPOL),
2004.
* Ο επιστημονικός ιστότοπος www.RoiforRoi.com περιλαμβάνει και τη συμ-
βουλευτική.
**Research Institute for European and American Studies, που περιλαμβά-
νει και το Antiterrorism Accreditation Board, Γραφείο Ευρώπης. sm