Η τεχνική PIT, ή πιο σωστά η μανούβρα PIT, είναι μία τακτική επιθετικής οδήγησης που διδάσκεται σε πολλές χώρες σε Σώματα Ασφαλείας, Ένοπλες Δυνάμεις αλλά και ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας. Το όνομα της βγαίνει από τα αρχικά των λέξεων Precision Immobilization Technique (Τεχνική Ακινητοποίησης Ακριβείας) και σε αυτό το άρθρο θα δούμε τι ακριβώς είναι, πως εκτελείται και πως λειτουργεί.
Πηγή: ABC7.com Από τις αρχές της δεκαετίες του 1990 οι αστυνομικές δυνάμεις παρατηρούσαν μία τεχνική που είχαν κάποιοι οδηγοί αγώνων και την αποκαλούσαν «bump and run» (χτύπα και τρέξε), η τεχνική βασίζονταν στην ακινητοποίηση του αντίπαλου οχήματος. Μέσα σε λίγα χρόνια η τεχνική αυτή πέρασε από τον αγωνιστικό χώρο στα Σώματα Ασφαλείας και από εκεί στις Ένοπλες Δυνάμεις και πλέον στις περισσότερες εκπαιδεύσεις ιδιωτών σε οδήγηση ασφαλείας. Η πρώτη επίσημη αναφορά στη τεχνική έγινε από τους εκπαιδευτές Τέρι Πίρσον και Τζόζεφ Μακντάουελ του Αστυνομικού Τμήματος της Επαρχίας Φέρφαξ στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ. Λίγο αργότερα, το 1996, το Εθνικό Ινστιτούτο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ έκανε την ακόλουθη ανακοίνωση: Η τεχνική που αρχικά ήταν γνωστή ως «τακτική εμβολισμού» ή «νόμιμη παρέμβαση», αναπτύχθηκε πλήρως και έγινε δημοφιλής πριν από πάνω από μία δεκαετία από την ιδιωτική εταιρία BSR, στο Summit Point, στη Δυτική Βιρτζίνια, στο κέντρο εκπαίδευσης προχωρημένης οδήγησης, ως τακτική παρέμβαση οχήματος (TVI), μία επίσημη τεχνική για σώματα ασφαλείας. Η πρώτη μεγάλη αστυνομική υπηρεσία που δίδαξε το TVI ως τεχνική ακινητοποίησης οχημάτων ήταν το Αστυνομικό Τμήμα Φέρφαξ (Βιρτζίνια), το οποίο τροποποίησε το πρόγραμμα για αστυνομική χρήση και το ονόμασε «Τεχνική Ακινητοποίησης Ακριβείας» ή P.I.T. Πηγή: SportingNews.com Η τεχνική PIT σήμερα χρησιμοποιείται από δεκάδες χώρες αλλά και ιδιωτικές εταιρίες ασφαλείας καθότι είναι μία δοκιμασμένη τεχνική που εάν εκτελεστεί σωστά μπορεί να επιφέρει ασφαλή ακινητοποίηση ενός οχήματος. Σε μερικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η τεχνική PIT πραγματοποιείται συνήθως από ειδικά περιπολικά τα οποία είναι γνωστά ως interceptor (όχημα παρέμβασης). Πρακτικά είναι οχήματα με μεγάλη ιπποδύναμη και με προστατευτικές μεταλλικές μπάρες γύρω από τους προφυλακτήρες τους. Τα περισσότερα περιπολικά πλέον έχουν προδιαγραφές interceptor αλλά περιστασιακά μπορεί να συναντήσει κανείς και παλαιότερα οχήματα που δεν έχουν τέτοιο σχεδιασμό. Βλέπετε ενδεικτικά ένα όχημα Dodge Charger με τροποποιήσεις ως interceptor από το αστυνομικό τμήμα του Σιατλ της Ουάσινγκτον των ΗΠΑ στην επόμενη φωτογραφία. Οι τροποποιήσεις που έχει είναι οι ενισχύσεις στους προφυλακτήρες και οι μπάρες, κίνηση στους τέσσερις τροχούς, βελτιωμένος κινητήρας 5.7 λίτρων Hemi V8 με ιπποδύναμη 370 ίππων και πολλά ηλεκτρονικά συστήματα που δεν έχουν τα συμβατικά περιπολικά. Πηγή: Προσωπικό αρχείο Παρότι οι μετατροπές αυτές βοηθάνε, η τεχνική μπορεί να πραγματοποιηθεί από οποιοδήποτε όχημα. Η εκτέλεση της τεχνικής είναι μία σχετικά απλή διαδικασία. Τη χωρίσαμε σε βήματα για να είναι πιο εύκολα κατανοητή. Βλέπετε τα βήματα αυτά στη συνέχεια.
Το περιπολικό πλησιάζει το όχημα που καταδιώκει και πηγαίνει παράλληλα του, από τη πλευρά που θέλει να το εκτοπίσει. Ο στόχος είναι να ακουμπήσει (προσοχή, όχι να χτυπήσει, να ακουμπήσει) η άκρη από το μπροστινό προφυλακτήρα του περιπολικού, δηλαδή αμέσως πριν τη ρόδα, στην ίδια ευθεία με την άκρη από το πίσω προφυλακτήρα του οχήματος που καταδιώκει.Πηγή: Politisti.ro
Όταν βρίσκεται σε αυτό το σημείο τότε στρίβει (όπως θα κάναμε μία αλλαγή λωρίδας) και καθώς ακουμπάει το όχημα που καταδιώκει επιταχύνει διατηρώντας τη κλίση στο τιμόνι του.Πηγή: Politisti.ro
Το όχημα που καταδιώκει θα χάσει τη πρόσφυση στους πίσω τροχούς και θα αναστραφεί όπως φαίνεται στη παρακάτω εικόνα. Το περιπολικό τότε ισιώνει το τιμόνι του και το δεύτερο περιπολικό μπλοκάρει το όχημα που καταδιώκαν ώστε να μη μπορέσει να ξεκινήσει και πάλι.Πηγή: Politisti.ro
Οι παραπάνω επεξηγηματικές εικόνες είναι από την αστυνομική διεύθυνση της Ρουμανίας αλλά αντίστοιχες εικόνες μπορείτε να βρείτε από τα περισσότερα Σώματα Ασφαλείας, Ένοπλες Δυνάμεις και ιδιωτικές εταιρίες υπηρεσιών ασφαλείας. Με αντίστοιχο τρόπο, το περιπολικό μπορεί να εκτελέσει τη τεχνική PIT και με τους πίσω τροχούς του αλλά αυτό είναι πιο δύσκολο και αρκετά πιο σπάνιο. Βλέπετε τις επεξηγηματικές εικόνες για αυτή την τεχνική παρακάτω.
Πηγή: Wikipedia.org Κάτι πολύ σημαντικό είναι ότι παρότι η τεχνική PIT μπορεί να χρησιμοποιηθεί με οποιαδήποτε ταχύτητα, οι αστυνομικές δυνάμεις σχεδόν πάντα βάζουν περιορισμό στη χρήση της με ταχύτητες που δε ξεπερνάνε τα 60 χλμ/ώρα για τις περισσότερες καταδιώξεις. Σύμφωνα με μελέτες όταν η τεχνική PIT εκτελείται με μεγαλύτερες ταχύτητες υπάρχει κίνδυνος ανατροπής του οχήματος που καταδιώκεται το οποίο συνεπάγεται με σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο των επιβατών του. Άρα, εκτός από περιπτώσεις όπου θανάσιμη βία επιτρέπεται (όπως για παράδειγμα καταδιώξεις εγκληματιών για βίαιες πράξεις), η τεχνική PIT δεν εκτελείται με μεγάλες ταχύτητες. Η σουηδική αστυνομία έχει αναπτύξει μία παρόμοια τεχνική που την εκτελεί όμως με οποιαδήποτε ταχύτητα. Βλέπετε το αποτέλεσμα από χρήση της με μεγάλες ταχύτητες στην επόμενη φωτογραφία. Πηγή: SwedESpeed.com Ένας άλλος κίνδυνος είναι η πρόκληση ατυχημάτων σε άλλα οχήματα το οποίο είναι πολύ σπάνιο καθώς στη καταδίωξη συνήθως συμμετέχουν αρκετά περιπολικά ώστε να μην επιτρέπουν σε οχήματα να πλησιάσουν το όχημα που καταδιώκεται τόσο κοντά ώστε να υπάρξει αυτός ο κίνδυνος. Επίσης, η εκτέλεση της τεχνικής PIT έχει άμεση σχέση με το κέντρο βάρους του οχήματος άρα αντίστοιχα περιπολικά οχήματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την ασφαλή εκτέλεση της. Πηγή: PoliceMag.com Σε μερικές χώρες η χρήση της τεχνικής PIT είναι παράνομη άρα προτού θεωρήσετε καλή ιδέα να τη χρησιμοποιήσετε ελέγξτε πρώτα τη τοπική νομοθεσία διότι ίσως να αποδειχθεί παράνομη και να υπάρξει ποινική δίωξη. Βέβαια σε συνθήκες επιβίωσης ίσως να είναι η μοναδική λύση άρα ακόμα και εάν πρόκειται να φυλακιστείτε μπορεί να είναι καλύτερη επιλογή από το να πεθάνετε. Η τεχνική PIT απαιτεί εμπειρία άρα καλό είναι να εξασκηθείτε σε ασφαλές, νόμιμο και ελεγχόμενο περιβάλλον εάν σκέφτεστε να τη συμπεριλάβετε στο οπλοστάσιο σας. Το πιο συχνό λάθος που βλέπουμε είναι πρώτον το όχημα της καταδίωξης να χάνει τον έλεγχο του ακινητοποιώντας τον εαυτό του μαζί με το όχημα που καταδιώκει, και δεύτερον, να προσπαθεί να σπρώξει με τις ρόδες αντί για το προφυλακτήρα που δε κάνει τίποτα πέρα από φθορά στα οχήματα. Κατά τη σωστή εκτέλεση της τεχνικής PIT το όχημα που καταδιώκεται ακινητοποιείται και το όχημα που καταδιώκει συνεχίζει σε ευθεία πορεία χωρίς απώλεια ελέγχου.
Η U.S. Secret Service (Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ) έχει αποκλειστικά μία και μόνο αποστολή. Η αποστολή της είναι η προστασία του Προέδρου και Αντιπροέδρου των ΗΠΑ με όλα όσα συμπεριλαμβάνει αυτό. Χάρη σε αυτή τους την αποστολή έχουν μία εξαιρετική εξειδίκευση στην ασφάλιση χώρων και σε αυτό το άρθρο θα παρουσιάσουμε το επίσημο πρωτόκολλο που ακολουθούν και που μπορεί να φανεί χρήσιμο σε όλους. Από την ασφάλιση της οικείας σας, μέχρι την οργάνωση σχεδίων ασφαλείας για μεγάλα γεγονότα.
Πηγή: FoxNews.com Λόγω της φύσης του επαγγέλματος τους, οι άντρες της U.S. Secret Service πρέπει να έχουν ένα σύστημα αρκετά απλό και γενικευμένο ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί οπουδήποτε και αν βρεθεί ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ χωρίς δραστικές αλλαγές. Βάση της τεράστιας εμπειρίας τους αλλά και αυτής της απαίτησης, κατασκεύασαν ένα πολύ απλό πρωτόκολλο αποτελούμενο από μόλις τρία επίπεδα όπως τα βλέπετε εδώ.
Πηγή: Προσωπικό αρχείο Ο στόχος του πρωτοκόλλου είναι οι σχεδιαστές της Μυστικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ να μπορούν αποτελεσματικά να ασφαλίζουν χώρους το ταχύτερο δυνατό και με το ελάχιστο δυνατό ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό έχει διπλό κέρδος. Πρώτον η υπηρεσία έχει λιγότερους αλλά πολύ καλύτερα εκπαιδευμένους επαγγελματίες, και δεύτερον μειώνεται η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους καθώς οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι μόνο για τις κρίσιμες αποφάσεις που δε μπορούν να αυτοματοποιηθούν.
Πηγή: DailySabah.com Το πρωτόκολλο αυτό έχει τη δομή πυραμίδας όπως είδαμε παραπάνω. Πρακτικά, ξεκινάμε από τη βάση και ανεβαίνουμε προς τα επάνω. Ας δούμε ένα προς ένα τα επίπεδα με τη χρήση ενός απλού παραδείγματος ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητό.
Πηγή: Stuff.co.nz 1. Έλεγχος Το πρώτο στάδιο είναι η αναγνώριση του χώρου, ο έλεγχος των σημείων εισόδου και εξόδου. Αλλά ας το δούμε αυτό με ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε το παρακάτω κλειστό χώρο.
Πηγή: Pinterest.com Το πρώτο πράγμα είναι η υπηρεσία να κλείσει όλες τις εισόδους και εξόδους εκτός από αυτές που επιτρέπουν συγκεκριμένη διαδρομή. Αυτό μπορεί να το κάνει εύκολα με εμπόδια, ταινίες, ασφαλίζοντας τις πόρτες, κτλ. Ο στόχος είναι να υπάρχει μόνο μία πιθανή διαδρομή εισόδου και εξόδου. Βλέπετε παρακάτω ένα παράδειγμα από αυτό βάση του παραπάνω χώρου.
Πηγή: Pinterest.com (επεξεργασμένη) Στον έλεγχο μετά προστίθενται μερικές ζώνες ασφαλείας. Ο στόχος τους είναι να φιλτράρουν ποιος περνάει στα πιο ευάλωτα σημεία που είναι δηλαδή πιο κοντά στην επικίνδυνη ζώνη. Βλέπετε για παράδειγμα μερικές τέτοιες ζώνες εδώ.
Πηγή: Pinterest.com (επεξεργασμένη) Με βάση το παραπάνω διαχωρισμό, αντί να υπάρχουν δεκάδες σημεία ελέγχου υπάρχουν πολύ λιγότερα το οποίο κάνει όλη την επιχείρηση πιο απλή. Αντίστοιχα, αυτό σημαίνει μικρότερες πιθανότητες για λάθη, λιγότερες ανάγκες από προσωπικό και πολύ μικρότερο ρίσκο λόγω απροόπτου. Ο στόχος του ελέγχου είναι η αποτελεσματικότητα, ο διαχωρισμός του κινδύνου βάση προτεραίοτητας, και να κάνει ταχύτερο τον εντοπισμό και αντίδραση σε ένα περιστατικό. Με τα κίτρινα αστέρια δείχνουμε που θα υπάρχουν σημεία ελέγχου.
Πηγή: Pinterest.com (επεξεργασμένη) 1. Εντοπισμός Όπως δείχνει και η πυραμίδα, ο αποτελεσματικός εντοπισμός βασίζεται στη καλή υλοποίηση του ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι στα επικίνδυνα σημεία υπάρχουν λίγα αλλά άρτια εκπαιδευμένα άτομα που παρακολουθούν για κάποιον που είτε παραβιάζει τα σημεία ελέγχου, είτε κάνει κάτι το μη επιτρεπτό. Εάν υποθέσουμε ότι ο μπλε κύκλος είναι το άτομο που είναι ευάλωτο, και με βάση τον έλεγχο που σχεδιάσαμε παραπάνω, θα βάζαμε εξειδικευμένους ειδικούς ασφαλείας στις παρακάτω θέσεις (τους παρουσιάζουμε ως μωβ ορθογώνια).
Πηγή: Pinterest.com (επεξεργασμένη) 3. Αντίδραση Αυτό είναι το πιο οργανικό και αυτοματοποιημένο στάδιο εάν τα δύο προηγούμενα έχουν γίνει σωστά. Ο λόγος είναι ότι πρώτον η απειλή θα έρθει από συγκεκριμένη διαδρομή, δεύτερον οποιοσδήποτε παραβιάσει κάποιο σημείο ελέγχου αντιμετωπίζεται ως απειλή, και τρίτον τα ελάχιστα άτομα που είναι υπεύθυνα για τον εντοπισμό είναι άρτια εκπαιδευμένοι ειδικοί που δε χρειάζεται να παρατηρούν τα πάντα. Αρκεί να είναι προσεκτικοί για ένα πολύ μικρό τομέα της επικίνδυνης ζώνης. Εάν κάτι συμβεί αμέσως θα αντιμετωπιστεί με τις γνωστές τακτικές προστασίας ατόμων.
Πηγή: Twitter.com/secretservice Με αυτή τη πυραμίδα η U.S. Secret Service έχει επιτύχει κάτι εντυπωσιακό. Με αυτή τη μέθοδο ένας χώρος που θα απαιτούσε χιλιάδες αστυνομικούς μπορεί να ασφαλιστεί με ελάχιστους, τις περισσότερες φορές λιγότερους από εκατό. Επίσης, όσοι βρίσκονται εκεί δεν κάνουν δουλείες ρουτίνας καθώς έχουν μία πολύ συγκεκριμένη αποστολή. Γνωρίζουν ότι όλοι πρέπει να ακολουθούν μία συγκεκριμένη διαδρομή (έλεγχος) και όποιος το παραβιάσει αμέσως εντοπίζεται και γίνεται η διαδικασία αντίδρασης βάση του τομέα στον οποίο έγινε η παραβίαση του ελέγχου. Αντίστοιχα, τα στελέχη συνεχώς παρατηρούν για απειλές και εκτελούν τις ενέργειες άμεσης αντίδρασης εάν γίνει κάτι αντιληπτό. Είναι ένα πολύ απλό πλαίσιο αλλά μέχρι σήμερα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό.
Το παρόν άρθρο έχει στόχο τη θεωρητική εκπαίδευση του αναγνώστη πάνω στις βασικές άρχες πυρκαγιάς και πυρόσβεσης. Θα ξεκινήσουμε από τα απολύτως βασικά και στη συνέχεια θα κάνουμε μία εισαγωγή στις πληροφορίες που κάθε πολίτης πρέπει να γνωρίζει τόσο από θεωρητική όσο και από πρακτική οπτική γωνία.
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ακριβώς τι είναι φωτιά, τα χαρακτηριστικά της αλλά και τα μέτρα αντιμετώπισης της. Φυσικά λόγο του περιορισμένου χώρου και χρόνου θα κάνουμε αναφορά μόνο στα πιο διαδεδομένα αντικείμενα της κάθε ενότητας.
Εισαγωγή Η φωτιά είναι μία ανακάλυψη που άλλαξε την ανθρωπότητα αλλά η μεγάλη της γοητεία γρήγορα μπορεί να μετατραπεί σε κίνδυνο. Τι όμως θεωρούμε καταστροφική φωτιά/πυρκαγιά; Σίγουρα όχι μία φωτιά με φίλους στη κατασκήνωση ή μια ψησταριά αλλά ίσως ένα κάδο απορριμμάτων που καίγεται ή ένα τηγάνι που με μία σπίθα έβαλε φωτιά στον απορροφητήρα της κουζίνας.
Υπάρχουν κάποια γενικά χαρακτηριστικά με τα οποία ορίζουμε τι είναι καταστροφική φωτιά (πυρκαγιά). Αυτά είναι:
Μη επιθυμητή
Προκαλεί καταστροφές ή/και κίνδυνο
Δεν έχουμε τον έλεγχο της
Τα παραπάνω μας δείχνουν μία καταστροφική φωτιά (πυρκαγιά) η οποία απαιτεί πυρόσβεση.
Με τις παραπάνω πληροφορίες μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο. Πως αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη φωτιάς. Είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις αισθήσεις που μας επιτρέπουν τον εντοπισμό της.
Όσφρηση. Αυτή είναι κατά κανόνα η πρώτη αίσθηση που μας προειδοποιεί για την ύπαρξη φωτιάς όταν δεν είναι ορατή.
Όραση. Αυτό μπορεί να είναι είτε οι φλόγες, είτε η λάμψη της φωτιάς, είτε ο καπνός.
Ακοή. Ο χαρακτηριστικός ήχος από το τρίξιμο και το σφύριγμα της φωτιάς.
Αφή. Η αίσθηση θερμότητας που εκπέμπει η φωτιά.
Με αυτά ολοκληρώσαμε την εισαγωγή και μπαίνουμε στην πρώτη ενότητα του άρθρου μας.
Τρίγωνο της Φωτιάς Μία βασική αρχή που διδάσκεται σε οποιοδήποτε σχολείο πυρόσβεσης σε όλο τον κόσμο είναι το γνωστό «Τρίγωνο της Φωτιάς». Είναι ο πιο εύκολος τρόπος να αποστηθίσουμε τι χρειάζεται μία φωτιά ώστε να μη σβήσει και φαίνεται με το επόμενο σχέδιο.
Για να γίνει καλύτερα κατανοητό θα παρουσιάσουμε κάθε μία από τις τρεις πλευρές του τριγώνου με απλά παραδείγματα από την καθημερινή μας ζωή.
Θερμότητα Αυτό το βλέπουμε όταν ανάβουμε ένα σπίρτο και του ρίχνουμε νερό. Η θερμοκρασία του πέφτει τόσο που δε μπορεί να υπάρξει πλέον φωτιά.
Οξυγόνο/Αέρας Το πιο απλό παράδειγμα εδώ είναι όταν σκεπάζουμε ένα κερί με ένα ποτήρι και σχεδόν αμέσως σβήνει καθώς δεν έχει αρκετό οξυγόνο για να γίνει καύση.
Καύσιμη Ύλη Ας σκεφτούμε το γκαζάκι για τον καφε. Όταν κλείσουμε το γκάζι (δηλαδή την καύσιμη ύλη) αμέσως η φωτιά σβήνει.
Όπως είναι κατανοητό από τα παραπάνω, αν αφαιρέσουμε οποιαδήποτε από τις τρεις πλευρές του τριγώνου, η φωτιά θα πάψει να υφίσταται. Πάνω σε αυτή την αρχή στηρίζονται όλες οι μέθοδοι πυρόσβεσης που γνωρίζουμε σήμερα.
Κατηγορίες Φωτιάς Το κάθε σύστημα πυρόσβεσης δε μπορεί να σβήσει όλων των ειδών τις φωτιές, για αυτό το λόγο υπάρχει κατηγοριοποίηση των ειδών φωτιάς που είναι κοινή σε παγκοσμίως (εκτός τις ΗΠΑ που έχουν μικρές διαφορές) και χρησιμοποιείται ώστε να γνωρίζει ο χρήστης του συστήματος για ποιές κατηγορίες είναι σχεδιασμένος.
Κλάση Α Σε αυτή την κατηγορία είναι οποιαδήποτε φωτιά έχει στερεά υλικά ως καύσιμη ύλη. Παραδείγματα από τέτοια υλικά είναι ξύλα, χαρτιά και υφάσματα και το σύμβολο που συναντάμε πιο συχνά είναι το παρακάτω.
Κλάση B Αντίστοιχα με την πρώτη κλάση, στην κατηγορία Β είναι φωτίες που ως καύσιμη ύλη έχουν υγρά. Μερικά παραδείγματα από αυτά είναι βενζίνη, νέφτι, μεθανόλη και γενικότερα όλα τα εύφλεκτα υγρά. Το σύμβολο αυτής της κλάσης είναι:
Κλάση C Στην τρίτη κατηγορία έχουμε φωτιές με καύσιμη ύλη από εύφλεκτα αέρια όπως βουτάνιο, προπάνιο, κτλ. με το σύμβολο της κλάσης να είναι αυτό που βλέπουμε εδώ.
Κλάση D Αυτή η κλάση είναι για φωτιές που έχουν ως καύσιμη ύλη μέταλλα. Παραδείγματα από αυτά είναι αλουμίνιο, μαγνήσιο, ατσάλι, κτλ. και αντίστοιχα το σύμβολο της είναι.
Κλάση E Συχνά αυτή η κατηγορία δεν αναφέρεται καθώς είναι αρκετά ιδιαίτερη. Είναι για φωτιές από ηλεκτρισμό όπως ηλεκτρικούς πίνακες, καλώδια, κτλ. Το σύμβολο της κατηγορίας αυτής είναι το ακόλουθο.
Κλάση F Η τελευταία κλάση που συναντάμε είναι για λύπη και λάδια οπότε συχνά αναφέρεται ως κατηγορία για φωτιές κουζίνας. Το σύμβολο της είναι το παρακάτω.
Με βάση τις παραπάνω κατηγορίες θα δούμε στη συνέχεια τους πιο γνωστούς πυροσβεστήρες.
Τύποι Πυροσβεστήρων
Πυροσβεστική Μάνικα Αυτό είναι το πιο διαδεδομένο σύστημα πυρόσβεσης που συναντάμε καθημερινά. Η χρήση του είναι πάντα και αποκλειστικά για φωτιές κλάσης Α (στερεά υλικά) και η τεχνική πυρόσβεσης του είναι η μείωση της θερμότητας. Η σωστή χρήση του έχει τρία στάδια που αυτά είναι:
Ρίχνουμε με πολύ ανοιχτή γωνία ψεκασμού ώστε να διώξουμε/οδηγήσουμε τον καπνό και να μειώσουμε τα αιωρούμενα σωματίδια.
Σταδιακά αλλάζουμε σε ευθεία γωνία ψεκασμού και ρίχνουμε νερό στη βάση της φωτιάς.
Στα τελευταία στάδια κάνουμε πάλι το ίδιο με το πρώτο βήμα.
Το μεγάλο πλεονέκτημα που μας δίνει είναι η μεγάλη απόσταση που μπορούμε να έχουμε από τη φωτιά. Ενώ, το μεγαλύτερο μειονέκτημα είναι ότι τις περισσότερες φορές προκαλεί μεγάλες ζημιές.
Πυροσβεστήρας Διοξειδίου του Άνθρακα (CO2) Αυτός ο τύπος πυροσβεστήρα υπάρχει συνήθως σε σημεία που οι επόμενοι τύποι δεν είναι αποτελεσματικοί. Είναι ικανός για πυρόσβεση φωτιάς κλάσης B, C, E και F και είναι πολύ εύκολα αναγνωρίσιμος από τη μακριά πλαστική λαβή του. Το συμπιεσμένο διοξειδίο του άνθρακα (CO2) βγαίνει με θερμοκρασία -80°C και πολύ γρήγορα εξατμίζεται. Ωστόσο, η μέθοδος πυρόσβεσης του δεν είναι η μείωση της θερμοκρασίας αλλά η χημική αντίδραση του οξυγόνου με το παγωμένο διοξειδίο του άνθρακα που διαλύει τα μόρια οξυγόνου. Οπότε η μέθοδος πυρόσβεσης του είναι η αφαίρεση του οξυγόνου από τη φωτιά. Για αυτό το λόγο η χρήση του είναι επικίνδυνη σε κλειστούς χώρους καθώς μπορεί να μειώσει έως και 40% το επίπεδο οξυγόνου που σημαίνει ότι δεν είναι αρκετό για να αναπνεύσει ένας άνθρωπος. Το βασικό του πλεονέκτημα είναι το μεγάλο εύρος από φωτιές που μπορεί να σβήσει αλλά έχει ένα εξίσου μεγάλο μειονέκτημα, έχει πολύ γρήγορη δράση και εξατμίζεται αμέσως άρα αν υπάρχει υψηλή θερμοκρασία ή μικροεστίες που σιγοκαίνε η πιθανότητα επανανάφλεξης είναι πολύ μεγάλη.
Πυροσβεστήρας Αφρού Σε κλειστούς χώρους αυτό τον τύπο πυροσβεστήρα τον συναντάμε πιο συχνά από όλους. Είναι ικανός για πυρόσβεση σε φωτιές κλάσης A και B και κατά περιπτώσεις και E. Η μέθοδος πυρόσβεσης του είναι διπλή, πρώτον μειώνει τη θερμοκρασία και δεύτερον δημιουργεί ένα στρώμα αφρού που εμποδίζει την είσοδο του οξυγόνου. Χαρακτηριστικό του είναι η ένδειξη πίεσης σε συνδυασμό με το λάστιχο ψεκασμού που δεν υπάρχει στους υπόλοιπους τύπους και έχει μεγάλο πλεονέκτημα σε υγρά καθώς το στρώμα αφρού που δημιουργεί κάνει την κατάσβεση πιο εύκολη. Ωστόσο, το μειονέκτημα του είναι ότι μπορεί να προκαλέσει ζημιές και θέλει προσοχή καθώς μετά την αφαίρεση του αφρού μπορεί να έχουμε επανανάφλεξη.
Πυροσβεστήρας Ξηράς Κόνεως Ίσως ο μόνος τύπος που προκαλεί μεγαλύτερες ζημιές από την ίδια την φωτιά σε κλειστούς χώρους. Έχει ικανότητα πυρόσβεσης σε κλάσεις A, B, C και E και έχει τη δομή κόκκων. Επίσης υπάρχει και ειδικός πυροσβεστήρας ξηράς κόνεως για την πυρόσβεση κλάσης D. Είναι ο μόνος από όλους τους πυροσβεστήρες που αντί να αφαιρεί μία από τις τρεις πλευρές του τρίγωνου της φωτιάς έχει τέτοια χημική σύσταση ώστε να καθυστερεί και σταδιακά να μειώνει την χημική αντίδραση της καύσιμης ύλης με το οξυγόνο. Όπως ήδη αναφέραμε είναι πολλές φορές πιο καταστροφικό από την ίδια τη φωτιά καθώς οι κόκκοι εισχωρούν παντού και με την υγρασία το χημικό αυτό μετατρέπεται σε οξύ, έτσι ακόμα και μέρες μετά την κατάσβεση ηλεκτρονικές συσκεύες καταστρέφονται σταδιακά και μεταλλικές επιφάνειες διαβρώνονται. Φυσικά, στα πλεονεκτήματα του είναι η εντυπωσιακή δυνατότητα πυρόσβεσης που διαθέτει.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γνωρίζετε ότι όλοι σχεδόν οι φορητοί πυροσβεστήρες δεν ξεπερνούν τα 40-50 δευτερόλεπτα δράσης ενώ για τους φορητούς πυροσβεστήρες αυτοκινήτου αυτό είναι 10-20 δευτερόλεπτα. Έτσι την επόμενη φορά που θα δείτε μία φωτιά υπολογίστε αν είναι εφικτή η πυρόσβεση της μέσα σε αυτό το διάστημα, αν όχι καλύτερα να καλέσετε την πυροσβεστική υπηρεσία.
Κίνδυνοι Η φωτιά προκαλεί δεκάδες κινδύνους για τους οποίους θα πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικούς εδώ.
Επανανάφλεξη Ακόμα και μετά την κατάσβεση μπορεί να γίνει επανανάφλεξη αν οι συνθήκες (τρίγωνο της φωτιάς) το επιτρέπουν. Πρέπει να κάνουμε προσεκτική παρατήρηση σε όλο το γύρω χώρο (ψευδοπάτωμα/οροφή, αντικείμενα, κτλ.) ότι δεν υπάρχει άλλη εστία.
Πόρτες Αν έχουμε υποψία ότι υπάρχει φωτιά πίσω από πόρτα δεν την ανοίγουμε ποτέ. Την ακουμπάμε για να δούμε αν είναι ζεστή και πολύ προσεκτικά ανοίγουμε λίγα μόνο εκατοστά για να δούμε αν υπάρχει φωτιά ή όχι. Αν υπάρχει όντως φωτιά και ανοίξουμε την πόρτα θα δώσουμε στη φωτιά πολύ περισσότερο οξυγόνο από όσο έχει διαθέσιμο στο δωμάτιο που βρίσκεται και αυτό σημαίνει απότομη και έντονη ανάφλεξη του οξυγόνου που υπό περιπτώσεις θυμίζει έκρηξη.
Καπνός σε πόρτες Αν ο καπνός βγαίνει από πάνω δεν ανοίγουμε την πόρτα (δείτε το προηγούμενο) και ενημερώνουμε την υπηρεσία πυροσβεστικής. Αν ο καπνός βγαίνει από κάτω πάλι δεν ανοίγουμε την πόρτα αλλά σημαίνει επίσης ότι ολόκληρο το δωμάτιο έχει γεμίσει καπνό (καθώς ο καπνός πηγαίνει προς τα πάνω) οπότε έχουμε μάλλον μία εκτεταμένη πυρκαγιά.
Μονοξείδιο του Άνθρακα (CO) Ένα από τα πιο επικίνδυνα παράγωγα αέρια της φωτιάς είναι το μονοξείδιο του άνθρακα που είναι και η βασική αιτία θανάτου σε πυρκαγιές. Είναι ένα άοσμο, άχρωμο, μη ερεθιστικό, άγευστο τοξικό αέριο. Τα συμπτώματα από δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα είναι αίσθηση κούρασης, ήπιος πονοκέφαλος και διάθεση για ύπνο με επόμενα στάδια την απώλεια αισθήσεων και θάνατο από ασφυξία. Σε όλες τις σύγχρονες ιατρικές αναφορές ο μέσος όρος διάρκειας ενός ενήλικα προτού φτάσει στο στάδιο της απώλειας αισθήσεων από δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα είναι 30 δευτερόλεπτα έκθεσης σε περιβάλλον με υψηλά επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι βρεγμένες πετσέτες, κουβέρτες, ιατρικές μάσκες, κτλ. δεν εμποδίζουν το μονοξείδιο του άνθρακα.
Φωτιές κλάσης F και νερό Όλοι γνωρίζουμε τι γίνεται όταν ρίχνουμε μία παγωμένη πατάτα σε ένα τηγάνι με καυτό λάδι. Τα μόρια νερού μέσα στην πατάτα εξατμίζονται πολύ γρήγορα. Όταν έχουμε μία φωτιά από λύπη/λάδια και ρίξουμε νερό γίνεται κάτι αντίστοιχο με διαφορά ότι δεν εξατμίζεται απλώς το νερό αλλά δίνει παραπάνω οξυγόνο και σε συνδυασμό με την εξάτμιση του δημιουργεί έκρηξη.
