Το τραύμα στο έγκλημα

του Δημ. Λίτη,Δρα Ιατρικής

Εισαγωγή



Σε αυτή την παρουσίαση θα ασχοληθούμε με τον ποινικό χαρακτήρα του τραύματος στο έγκλημα, το οποίο είτε αποτελεί πράξη ή γίνεται με παράλειψη.

Σημασία εδώ λοιπόν έχει το προστατευόμενο έννομο αγαθό, η ζωή του ανθρώπου και κατ’ επέκταση η ψυχική του υγεία.





Ορισμοί για εγκληματικές πράξεις



Τραύμα καλείται η έπειτα από άσκηση βίας (χημικής, θερμικής -από ιοντίζουσες ακτινοβολίες-, κυρίως όμως, μηχανικής), άρση της συνέχειας του δέρματος, μαζί με (ή όχι), τους υποκείμενους ιστούς, η οποία, είναι δυνατόν, να επεκτείνεται κάθε φορά σε άλλο βάθος, μέσω των στοιβάδων των μαλακών μορίων της περιοχής αυτού, που υπέστη τον τραυματισμό.



Επιπόλαιες βλάβες του δέρματος, χωρίς πλήρη διαχωρισμό αυτού, ορίζονται ως εκδορές. Λεπτές και περιορισμένες γραμμώσεις ορίζονται ως αμυχές.



Τα τραύματα, που προκαλούνται από όργανα, παίρνουν συνήθως την ονομασία του οργάνου, που τα έχει προκαλέσει, όπως:


1) Τραύματα με θλώντα όργανα. Είναι τραύματα που προέρχονται από όργανα στερεά, αμβλέα με πλατειά επιφάνεια ακαθορίστου σχήματος, όπως πέτρες, ρόπαλα κ.λπ.
2) Τραύματα με τέμνοντα όργανα: είναι τραύματα που προέρχονται από όργανα μικρού βάρους και πιθανόν μεγέθους, τα οποία εύκολα κόβουν τους ιστούς, όταν συρθούν, ή έστω και ελαφρά πιεστούν σε αυτούς από τον χρήστη τους. Τέτοια είναι: μαχαίρια καλά ακονισμένα, ξυράφι, ξυριστική λεπίδα ή φαλτσέτα του τσαγκάρη, ψαλίδι, κομμάτια γυαλιού, πηλού, πλαστικού ή μετάλλου κλπ.
3) Τραύματα με τέμνοντα και θλώντα όργανα. Αυτά είναι όργανα μεγάλου βάρους και μεγέθους με κοπίδα αμβλεία. Αυτά διατέμνουν τους ιστούς, χτυπώντας με διαφορετική δύναμη κάθε φορά. Τέτοια όργανα είναι το σπαθί, το ξίφος ,το τσεκούρι, το σκεπάρνι, η αξίνα, το κλαδευτήρι κλπ. Αυτά, λόγω του βάρους και του όγκου τους, μπαίνουν βαθύτερα στο σώμα.
4) Τραύματα με (νύσσοντα) όργανα: Τα όργανα αυτά, έχουν λεπτό πάχος, είναι μακριά και αιχμηρά, κάθε μεγέθους και σχήματος, στερεά αντικείμενα. Έτσι έχουμε:
α) Όργανα απλά (νύσσοντα): μακριά, λεπτoτάτου πάχους, αιχμηρά, όπως βελόνες, καρφίτσες κλπ.
β) Όργανα νύσσοντα και θλώντα μακριά όχι όμως λεπτοτάτου πάχους, αιχμηρά αντικείμενα, όπως καρφιά, λόγχες, ξίφη, κέρατα ζώων, αιχμηρές ράβδοι κλπ.
γ) Όργανα νύσσοντα και τέμνοντα: είναι όργανα μακριά, αιχμηρά, μαχαίρια μονόστομα ή αμφίστομα, εγχειρίδια, λόγχες κλπ.
5) Πολλαπλά εξωτερικά τραύματα από έκρηξη.
6) Πολλαπλά εξωτερικά τραύματα από έκρηξη, με συνέπεια ρήξη στομάχου ή εντέρου.
7) Ρήξη στομάχου ή εντέρου από έκρηξη, χωρίς προκληθέν εξωτερικό τραύμα, μόνο από το ωστικό κύμα..
8) Μώλωπες, δηλαδή αιμάτωμα, υποδόριο με ελαφρό διαχωρισμό του δέρματος.
9) Εγκαύματα
10) Τραύματα από ηλεκτροπληξία ή  κεραυνοπληξία.



Οι καταστάσεις, που θέτουν την σωματική ακεραιότητα του ανθρώπου σε κίνδυνο, και επομένως εμπίπτουν στο πεδίο του Νόμου, είναι οι παρακάτω:
• Ακρωτηριασμός για μη στράτευση, σοβαρή ή βαρειά σωματική βλάβη.
• Αλκοολικοί σε κατάσταση μέθης.
• Άνθρωπος σε άμυνα, υπέρβαση.
• Αντίσταση.
• Ανθρωποκτονία
• Αντίποινα για μια παράνομη πράξη που έχει ήδη συντελεστεί.
• Πραγματοποίηση προηγούμενης απειλής για σωματική βλάβη.
• Βίαιη απόδραση.
• Πράξεις αυτοδικίας.
• Αυτοκτονία ολοκληρωμένη ή όχι.
• Υποβολή ανθρώπων σε βασανιστήρια.
• Γενικά η πρόκληση βίας και βιαιοπραγιών υπό το συναίσθημα της οργής.
• Βιασμός
• Βρασμός ψυχικής ορμής που οδηγεί σε ανθρωποκτονία, ή σε σωματικές βλάβες μόνο.
• Δηλητηρίαση με χημικά, ραδιολογικά, ή βιολογικά όπλα, ή ουσίες σε καιρό ειρήνης.
• Η απόπειρα.
• Η διέγερση ατόμου ή ατόμων σε πράξεις βίας.
• Το δουλεμπόριο με αυτοδικία κατά την διάπραξη.
• Δυστύχημα.
• Έγκλημα.
• Εκρηκτικές ύλες σε έκρηξη
• Εμπρησμός δασών, καταστημάτων, οικιών κλπ.
• Εχθροπραξίες.
• Θάνατος.
• Λαθρέμποροι σε αυτοδικία.
• Λιθοβολισμός.
• Ομηρία με αυτοδικία
• Εγκληματικές και τρομοκρατικές οργανώσεις εν δράσει και συμμορίες.
• Η πειρατεία σε πλοία, αεροπλάνα.
• Η πρόκληση Ναυαγίου με θύματα.
• Η πλημμύρα που μπορεί να έχει προκληθεί από αμέλεια των Αρχών για την διαφύλαξη των πολιτών.
• Ο πόλεμος με τραυματίες και θύματα.
• Διάφορα άγρια και αδέσποτα ζώα ή και κατοικίδια που διαφεύγουν της προσοχής των ιδιοκτητών τους
• Φυλακισμένοι σε στάση ή και μεταξύ τους.
• Επιβουλή της ακεραιότητας της χώρας.





Σωματικές βλάβες κατά Π.Κ. (Άρθρα 308-314) και εγκλήματα κατά ζωής (Άρθρα 299-307)



Σε αυτά τα κεφάλαια του Π.Κ. ο νομοθέτης προσπαθεί να διαφυλάξει το αγαθό της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας του ανθρώπου, όπως προείπαμε. Ο δόλος σε αυτά τα κεφάλαια τιμωρείται. Την αμέλεια ο νομοθέτης τιμωρεί αδιάκριτα χωρίς να δίνει σημασία στη βαρύτητα της.



Στον Π.Κ., παρατηρούμε ότι έχουμε από άποψη χαρακτηρισμού βαρύτητας σωματικών βλαβών, τους εξής χαρακτηρισμούς:
• Απλή και απρόκλητη σωματική βλάβη
• Επικίνδυνη σωματική βλάβη
• Βαριά σωματική βλάβη και τέλος
• Θανατηφόρα βλάβη
στη συνέχεια δίνουμε ορισμούς σχετικούς με τη βαρύτητα του τραύματος.





Η βαρύτητα του τραύματος από ιατρονομικής πλευράς στο έγκλημα



Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η βαρύτητα του τραύματος εξαρτάται από την ανατομική (διαμαρτία) που έχει προκληθεί στον παθόντα και την ψυχική υγεία του,εάν έχει αυτή διαταραχθεί.



Σαν απλή λοιπόν σωματική βλάβη (Άρθρα 308 ΠΚ και 308 Α ΠΚ) θα χαρακτηρίσουμε την κάκωση εκείνη που αφορά μικρή έκταση δέρματος και μαλακών ιστών. Εάν όμως περιλαμβάνονται οστά, αρθρώσεις, αγγεία σημαντικά νεύρα, σπλάχνα, αισθητήρια όργανα, τότε ο παθών είναι δυνατόν να τραυματιστεί σοβαρά, με συνήθεις επιπλοκές ή και να επέλθει ο θάνατός του.



Επίσης εδώ θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στο εάν από την όλη αυτή κατάσταση, (παραμείνει παρακώλυση χρήσης του σώματος), ψυχική ανωμαλία από αυτό ή χρειαστεί κάποια θεραπευτική αγωγή.

Εάν δεν συντρέχουν όλα αυτά, τότε η πράξη είναι δυνατόν να χαρακτηρισθεί ως ελαφριά ή και ασήμαντη.

Στην επικίνδυνη σωματική βλάβη, (Άρθρο 309 ΠΚ) παίζουν ρόλο και συνεκτιμούνται, το ότι μπορεί το αποτέλεσμα να είναι μεν ελαφρό, αλλά και α) η επικινδυνότητα του τρόπου εκτέλεσης, β) το είδος του οργάνου, γ) ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκε.

(Μια βλάβη λοιπόν επιπόλαιη πλήξη με τσεκούρι που κάνει μια επιπόλαιη πληγή, είναι δυνατόν να χαρακτηρισθούν επικίνδυνη σωματική βλάβη, διότι είναι ενδεχόμενο να γίνει τέτοια.)



Έτσι λοιπόν, ένα χέρι άοπλο είναι δυνατόν να προκαλέσει με τα νύχια εκδορές, αμυχές, ξεπάτωμα ή και τράβηγμα τριχών, δηλαδή ελαφρές βλάβες από έναν άνθρωπο που δεν ξέρει πολεμικές τέχνες, ενώ ένα χέρι οπλισμένο είναι πολύ πιθανό να βλάψει βαριά.



Η βαριά σωματική βλάβη έχει αντικειμενική υπόσταση όταν κινδυνεύσει έστω και για λίγο η ακεραιότητα του ατόμου, κυρίως όμως η ζωή του. Στην βαριά σωματική βλάβη η διακινδύνευση της ζωής του παθόντος πρέπει να συνδέεται άμεσα με τη συγκεκριμένη κατάσταση ή παράγοντα που την προκαλεί.

Αν για μεγάλο χρονικό διάστημα ο παθών αρρώστησε βαριά, ώστε να ήταν γι’ αυτό το διάστημα αδύνατον να χρησιμοποιήσει τις σωματικές και πνευματικές του δυνάμεις. Όπως μακροχρόνια νοσηλεία σε μονάδες εντατικής θεραπείας.



Διάφορες βλάβες που προκαλούν αναπηρία του ατόμου ή παραμορφώσεις. Δυσμορφίες, κατάγματα, ακρωτηριασμοί, βαριές (παρέσεις) κ.λπ. Όπως ήδη έχουμε αναφέρει, παίζει μεγάλο ρόλο ο δόλος.



Στην θανατηφόρο βλάβη, άρθρο 311 ΠΚ,ο καταλογισμός θα γίνει εάν αυτή προκύπτει σαν συνέπεια του τραυματισμού, δηλαδή εάν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια, σύνδεσμος. Η πιστοποίηση της σωματικής βλάβης γίνεται πάντα από ιατροδικαστή ή πραγματογνώμονα ή ιδιώτη ιατρό, τεχνικό σύμβουλο.



Οι συνιστώσες της περιγραφής της βλάβης είναι η περιγραφή των ευρημάτων μετά από κλινική και εργαστηριακή εξέταση.





Στοιχεία: Για να αξιολογηθεί η βλάβη είναι:

1. Η εντόπιση, 2. Η έκταση, 3 .Το είδος της βλάβης, 4. Ο χρόνος νοσηλείας, 5. χρόνος που ο παθών θα έχει άδεια από την εργασία του.



Σε όλα αυτά βέβαια δεν αποκλείεται να υπάρξουν και επιπλοκές του παθόντος συνδεόμενες με την αρχική βλάβη, που θα παρατείνουν τις ημέρες νοσηλείας ή και τις ημέρες αποχής από την εργασία του, διότι έτσι είναι δυνατόν να εκτιμηθεί η βαρύτητα της βλάβης του παθόντος.



Επίσης, σε αυτό είναι δυνατόν να ζητηθεί από τον αρμόδιο, ο οποίος θα εκδώσει αυτό το πιστοποιητικό, από τους νομικούς, εάν θα πρέπει να συνεχίσει ή όχι την εργασία του, διότι  αυτή μπορεί να επιβαρύνει στο μέλλον την ήδη βεβαρημένη κατάσταση της υγείας του.







ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ



Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι το τραύμα έχει να κάνει με την έκφραση ζωής του τραυματισμένου ανθρώπου, και τον ψυχισμό του δράστη σε μια εγκληματική ενέργεια. Αυτό συμβαίνει κατά την διάρκειά της, σε διαφορετικό κάθε φορά βαθμό και χρόνο.

 Η τύχη παίζει έναν μεγάλο ρόλο σχετικά με την βαρύτητα του τραύματος και την αποκατάσταση του θύματος.

 Οι άνθρωποι οι οποίοι ασχολούνται είτε από νομικής πλευράς είτε από ιατρικής πλευράς με το τραύμα θα πρέπει να αποδώσουν δικαιοσύνη στον δράστη και τον παθόντα, δηλαδή να ικανοποιηθεί το περί δικαίου αίσθημα, γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρχει γνώση και βούληση για ό,τι αποφασίζουν και πιστοποιούν.

Τέλος, το τραύμα και η αποκατάσταση είναι μία κατάσταση της ζωής του ατόμου, η οποία θέλοντας και μη επηρεάζει την εν γένει στάση ζωής του, ανάλογα με την βαρύτητά του.

Τραυματικές βλάβες από πυροβόλο όπλο στον εγκέφαλομετά από εγκληματική ενέργεια
Αξονική τομογραφία